Bạn thường nghe nhắc, bước vào không gian chùa chiền là bước vào không gian khác biệt, cảm giác như có một kết giới vô hình ngăn cách nơi này khỏi thế giới bên ngoài. Không khó để nhận ra nguyên nhân của sự thanh tịnh ấy. Nó đặc trưng không phải chỉ ở kiến trúc khiến lòng người kính cẩn mà còn bởi không gian xanh yên ả như một mảnh cắt ra từ rừng.
Những tán đa, tán đề tỏa bóng. Bụi trúc, bụi tre thanh thản xếp nếp rủ xuôi vạn chùm lá. Cây bách, cây tùng thẳng băng. Hoa mận, hoa mai đợi xuân bung sắc. Cỏ tươi tốt như thể đang sinh sôi giữa cánh đồng. Hoa thắm bốn mùa, chẳng lúc nào ngớt nở, ghế đá, chõng che nép mình dưới bóng cây, mái tháp. Bất cứ nơi nào ở đây cũng gợi nhớ, nhắn nhủ trở về với thế giới thiên nhiên an lành. Có lẽ vì yêu cảm giác yên bình ấy, khách viếng thăm mới nấn ná chẳng muốn rời.
Chưa hết, đến các vườn chùa, khách còn được thưởng thức cả vị và thanh. Đó là hương hoa sứ ngọt ngào; hương hoa mộc thanh tao; hương súng, hương sen chân chất lẫn vào hương huệ, hương lài thơm thảo. Chú chim nhỏ trên cành ngó nghiêng. Con cá dưới ang nước, ao hồ quẫy đuôi đớp bóng nước. Tiếng gió xạc xào khe khẽ. Tiếng nước róc rách êm đềm. Tiếng côn trùng, chim chóc hòa quyện. Tiếng ếch nhái vẳng đưa. Khác với tiếng ồn nhân tạo, âm thanh của thiên nhiên không khiến đôi tai khó chịu. Dẫu chẳng theo bản nhạc nào, nó vẫn như tác phẩm hòa âm đẹp đẽ nhất trên đời. Giữa sự êm ả của vườn chùa, chúng hồn nhiên cất giọng. Tại không gian mà con người hòa mình vào thiên nhiên, xem bản thân như một phần của cỏ cây, hoa lá, hơi thở, nhịp tim bỗng như chậm lại. Không nỡ bước vội, không muốn lớn tiếng, ngại phá vỡ sự yên bình sẵn có như từ thuở sơ khai.
Không gian lớn bắt đầu từ tập hợp những không gian nhỏ. Dẫu không phải người tu hành, chúng ta vẫn khát khao một không gian êm dịu như vườn chùa bao quanh mình. Nào phải quái gở, khác người chi đâu, chỉ là trở về với chính ta thôi!
