Sống đời sông nước lênh đênh, lâu nay họ nhà lục bình cứ ung dung tự tại. Những chiếc lá tròn vo mũm mĩm căng mọng, những chùm “thân” xanh lục xum xuê sáng trưa chiều vẫn bình yên giữa chơi vơi dòng chảy. Ai sinh ra lục bình để một đời làm thân “bèo giạt, mây trôi” bốn mùa chìm nổi?
Mặc, dẫu cho dòng sông yên ắng hay mùa lũ cuồn cuộn nước dâng, dẫu ngày nắng rát khô hay ngày mưa gió bão, họ hàng lục bình vẫn gắn chặt cùng nhau, ngày càng sinh sôi nảy nở phủ xanh rì khắp bờ bãi bến sông.
Hiếm có loài thực vật thủy sinh nào tiềm tàng sức sống mạnh mẽ như lục bình. Sóng dập gió vùi nổi trôi rày đây mai đó, cứ tươi xanh một màu thanh khiết, sắc tím hoa xuyến xao nhẹ nhàng càng lung linh soi bóng, như bình yên thách thức với đời, như an vui thụ hưởng kiếp giang hồ long đong bốn bể.
Lục bình độc đáo từ hoa, lá và cả bộ rễ cũng không lẫn được với bất kỳ loài cây nào. Những chiếc lá phân bố cuộn vòng tròn cuốn vào nhau trông giống như hình một cánh hoa to tướng. Lại nữa, cái phần dưới cuống lá nở phình ra giống như cái bong bóng xốp ruột để giúp cho lục bình “nhẹ tênh” mà nổi được lên trên mặt nước. Bộ rễ đậm dày như lông vũ sắc đen óng mượt, buông rũ xuống nước một cách điệu đà, giống như loài rong rêu mềm mại đong đưa sáng chiều cùng dòng nước, ấy vậy mà chúng lại vô cùng chắc chắn, chúng giống như những bàn tay nối ra dài mãi, giúp gắn kết đại gia đình lục bình với nhau, bền chặt đến không ngờ.
Con rạch dài đến đâu, lục bình trôi theo đến đó. Sống đời dân dã nhưng lục bình cũng làm dáng, khoe duyên chẳng kém cạnh ai. Mùa hè, hoa nở ra tím một màu ngan ngát, mênh mông. Sắc hoa tím nhuộm lam cả khúc sông chiều, mấy cô bé, cậu bé trong xóm thường hay bơi xuồng ra hái bông, hái lá lục bình đem về chơi trò chơi nhà chòi của con trẻ. Những cánh hoa mỏng tang màu nhạt cứ lung linh trong vũ điệu miên man của làn nước mát và ngọn gió la đà lả lướt trên mặt sông. Những chùm rễ đen nhánh còn quyến rũ theo nó bao nhiêu là “cư dân cá tôm” miền sông nước, chúng cứ đeo bám xung quanh những bộ rễ lục bình dày và chắc nịch.
Hồi nhỏ, tôi thường hay theo bà ngoại bơi xuồng cặp theo những giề lục bình có nhiều rễ, dùng rổ xúc từng cụm rễ lục bình, thế nào một hồi cũng “dính” được một mớ cá bống, cá chạch hay một lũ tép roi nhảy lón xón, thật là thích!
Từng ngày qua, lục bình cứ vô tư ngược xuôi trên sông nước. Dẫu sống đời phiêu bạt nhưng mỗi cụm lá, nhành hoa đều vươn thẳng tự hào được làm loài có ích. Lúc sinh thời xanh tươi lục bình là người bạn thân thiết tạo nên cảnh đẹp nên thơ cho mỗi bờ sông, bến nước, làm vui lòng người.
Thân, lá lục bình còn là nguyên liệu để con người tạo ra những sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên được ưa chuộng.
Khi về với đất, xác thân lục bình làm phân bón cải tạo cho đất đai thêm màu mỡ.
Cám ơn lục bình, loài cây thủy sinh dung dị mà đặc sắc vô cùng của miền sông nước quê tôi.
Ngọc Điệp
