Nhớ ngày xưa, mỗi lần sửa soạn bước vào mùa mưa là quê tôi ai nấy đều lo tích trữ dăm “hũ mắm treo đầu giàn” cùng một mớ cá cơm, ruốc khô. Với giá rẻ, lại bảo quản được dài ngày, nên các món hải sản khô ấy đã trở thành món chính trên mâm cơm của bao gia đình trong những ngày tháng mùa mưa lụt lội, rét mướt.
Không phải là các loại hải sản đắt tiền như khô cá đuối, cá hố, cá cơm mờm, mực khô… được bày bán tại nhiều địa điểm du lịch như bây giờ, hải sản khô mà người dân quê tôi ngày ấy lo tích trữ thường là cá cơm than và ruốc khô – những thứ cá rẻ tiền nhưng không kém phần thơm ngon.
Để có cá cơm khô, ruốc khô ăn vào mùa mưa; người dân quê tôi đã lo chuẩn bị từ khi còn tháng 3, tháng 4 âm lịch. Bởi đây là thời điểm cá cơm và ruốc vào vụ, nên có giá rẻ nhất năm. Thành thử, nhà nào cũng tranh thủ mua về phơi.
Để bảo quản được lâu, cá cơm, ruốc khô phải được phơi đủ trong 3 nắng, sau đó được các bà, các mẹ gói thật kỹ lưỡng bằng giấy báo, rồi bỏ trong túi nilon cột chặt. Nhà nào không có thời gian tự mua và phơi, thì đến tháng 7 – 8 âm lịch, cũng lo xuống chợ mua dần về cất chứ không đợi sang mùa mưa, vì sợ giá tăng cao.
Ruốc khô, cá cơm khô là thứ hải sản dân dã, nhưng lại chế biến được rất nhiều món ngon. Trong đó, phải kể đến món cá cơm khô chiên mắm ớt tỏi. Để món cá cơm không bị đắng, nội tôi cẩn thận lặt bỏ đầu cá trước khi cho cá vào chảo dầu chiên giòn. Chiên cá xong, nội làm thêm chén mắm ớt tỏi và nêm nếm thêm đường rồi đổ vào nồi trộn đều. Vừa trộn xong, nội liền tắt bếp ngay vì trong mắm có đường, nên nếu nấu quá lâu cá sẽ bị đắng và khét.
Đây là món ăn cực ngon và hao cơm trong những ngày mưa, nhất là khi vừa thưởng thức con cá cơm đậm đà, vừa chan muỗng nước chiên cá thơm lừng vào chén cơm nóng, thì bao nhiêu cái lạnh của ngày mưa, dường như tan biến đi. Còn với ruốc khô, ngoài xào với ít mỡ heo, mắm ớt tỏi hoặc xào với dưa cải muối làm món mặn ăn với cơm; nội tôi vẫn thường dùng nó để nấu canh cải, canh mồng tơi. Những con ruốc bé cỏn con là vậy, nhưng nhờ có nó, món canh mồng tơi đang nhạt thếch bỗng ngọt ngào, đượm vị hẳn.
Cá cơm khô, ruốc khô dù rẻ, nhưng là món ăn thơm ngon, lạ miệng từng khiến bao nhà ấm lòng qua những năm tháng mùa đông. Ngày mưa, ngồi vét miếng cơm cháy vàng ươm ăn cùng dĩa ruốc khô xào mỡ heo thơm phức, lòng tôi lại nhớ về những ngày mưa gió, lũ lụt, nước ngập tứ bề của những ngày xưa ấy – ngày mà mấy chị em tôi cùng ngồi quây quần bên bếp lửa để vừa giã chén mắm ớt tỏi, vừa đợi nội xào mớ ruốc, chiên mớ cá cơm than cho buổi tối sum vầy.
Ý THU
- Hình bìa: Cá cơm khô chiên cùng canh cải nấu ruốc là món ăn thường nhật vào mùa mưa của bao gia đình ở quê. Ảnh: Ý THU
Nguồn: Báo Quảng Ngãi điện tử
