Những năm qua, phong trào nuôi ếch đã phát triển mạnh khắp nơi trong cả nước và được xem là nghề “xóa đói giảm nghèo” vì vốn ít, hiệu quả cao. Tuy nhiên, thời gian gần đây, dịch bệnh trên ếch xảy ra ngày càng nhiều hơn khiến người nuôi lúng túng. Một số bệnh phổ biến trên ếch và cách phòng trị sau đây nhằm giảm một phần khó khăn cho người nuôi ếch.
Ếch ăn nhau
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này do ếch được thả nuôi với mật độ cao trong khi lượng thức ăn không đủ. Khi trong đàn ếch có sự chênh lệch lớn về kích cỡ thì khi đói có thể dẫn đến hiện tượng những con ếch lớn ăn thịt những con ếch nhỏ hơn.
Để tránh hiện tượng này xảy ra, người nuôi ếch cần thả nuôi với mật độ vừa phải, tính toán lượng thức ăn sao cho ếch đủ no, chia thành nhiều lần cho ăn trong ngày và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng từng giai đoạn của ếch. Thường xuyên theo dõi tình hình phát triển của ếch, khi thấy ếch có sự phân đàn cần nhanh chóng phân loại những con có cùng kích cỡ để nuôi riêng.
Bệnh chướng hơi
Bệnh này thường xảy ra ở giai đoạn ếch nhỏ do ếch không tiêu hóa được thức ăn, thức ăn kém chất lượng hay ếch ăn quá nhiều.
Triệu trứng của bệnh này là bụng ếch căng to, ếch ít di chuyển và vận động khó khăn. Một số ếch thấy hậu môn lòi ra, ruột sưng và có màu đỏ, trong ruột có dịch lỏng lẫn thức ăn.
Để phòng bệnh này, người nuôi ếch cần phải vệ sinh, sát trùng kỹ môi trường nước nuôi ếch và thay nước thường xuyên để giữ môi trường luôn sạch; chọn những loại thức ăn chất lượng, hàm lượng protein cao, cho ếch ăn đủ no, chia làm nhiều lần trong ngày và định kỳ bổ sung các loại men tiêu hóa. Phải định kỳ dọn dẹp thức ăn dư thừa, vệ sinh và phơi khô ráo sàng ăn sau khoảng 5 giờ cho ăn.
Khi phát hiện ếch bệnh cần ngưng cho ăn từ 1 – 2 ngày, vệ sinh, sát trùng thật sạch môi trường nước nuôi ếch với sulfat đồng (CuSO4) 0,5 – 0,7 g/ m3, nước muối 3‰. Sau đó, trộn hỗn hợp kháng sinh sulfadimidin và trimethoprim vào thức ăn theo hướng dẫn của nhà sản xuất (tùy hàm lượng kháng sinh) cho ếch liên tục trong 1 tuần.
Bệnh xuất huyết
Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn A eromonas hydrophila với những biểu hiện ở ếch bệnh thường thấy như có những nốt chấm đỏ trên thân, tụ huyết ở góc đùi, chân sưng, ếch di chuyển khó khăn, bỏ ăn, lờ đờ. Khi giải phẫu thấy xoang bụng có hiện tượng xuất huyết, có dịch lỏng màu vàng.
Để tránh bệnh này, người nuôi cần kiểm soát tốt môi trường nước nuôi, thay nước thường xuyên, tránh để nước dơ; ếch cần thả nuôi với mật độ vừa phải, tránh gây tiếng động lớn làm ếch hoảng loạn; cần nhanh chóng tách đàn những cá thể ếch bệnh để tránh lây lan. Định kỳ bổ sung vitamin C vào thức ăn của ếch để tăng sức đề kháng.
Đối với ếch bệnh cần điều trị bằng cách kết hợp ngâm ếch trong dung dịch iodine 7 – 10 ml/m3 trong 30 phút hay dung dịch sulfat đồng phun xuống với liều lượng 1,5 – 2 g/m3, với việc trộn kháng sinh oxytetracyclin vào thức ăn trong 5 – 7 ngày.
Bệnh phù mắt, quẹo cổ
Bệnh này chưa xác định được tác nhân, nhưng nhiều khả năng có thể do vi khuẩn Pseudomonas sp. Ếch bệnh có triệu chứng mắt ếch có mủ ở mí mắt, viêm sưng, có màu trắng đục ở một mắt, rồi lây sang mắt còn lại gây mù cả hai mắt. Bệnh này thường đi kèm với triệu trứng cổ quẹo, thân hơi nghiêng do bị cong cột sống, ếch không bơi mà chỉ xoay tròn hoặc nằm ngửa bụng. Khi ếch bị bệnh này sẽ không bắt mồi được nên chỉ chết sau vài ngày.
Người nuôi có thể phòng bệnh này bằng cách giữ môi trường luôn sạch, cho ếch ăn đủ lượng và chất. Những con ếch đã mắc bệnh phải loại bỏ ngay, đồng thời khử trùng ao nuôi bằng iodine với liều lượng 5 – 10 ml/m3 tạt khắp bể nuôi trong 6 giờ. Sau đó thay nước và sử dụng vôi bột hòa vào nước, rồi lấy nước trong tạt đều khắp bể nuôi với liều 10 g/m3 liên tục từ 3 – 4 ngày.
Bệnh do nấm
Tác nhân gây bệnh là nấm Achya sp. với triệu chứng toàn thân hay ở bẹn, nách ếch có những búi nấm trắng có thể thấy bằng mắt thường. Bệnh này phòng bằng cách quản lý môi trường nuôi tốt. Khi ếch bệnh có thể trị bằng cách tắm ếch với dung dịch formalin nồng độ từ 20 – 25 ml/m3.
Bệnh mủ gan
Bệnh do vi khuẩn Edwardsella gây ra (thường xảy ra trên cá tra) với triệu chứng có những đốm trắng li ti trên gan ếch khi giải phẫu. Ếch bệnh thường bỏ ăn, ốm, ít hoạt động. Bệnh này có thể trị bằng cách trộn kháng sinh enrofloxacin với các loại sản phẩm giải độc gan (sorbitol) có bán trên thị trường theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Ngoài ra, ếch nuôi còn có thể bị mắc một số bệnh khác như bệnh giun, sán khiến ếch chậm lớn; bệnh tê liệt thần kinh với triệu chứng ếch đi loạng choạng, chân co giật liên tục, dần dần bị bại liệt và chết. Tuy nhiên, những bệnh này ít khi xảy ra và chưa có thuốc đặc trị mà phải dùng các loại thuốc chuyên dùng cho gia cầm hay cho người.