Mô hình canh tác lúa lý tưởng đầu tiên ở đồng bằng sông Cửu Long giúp giảm 50% phân bón, giảm 75% công bón phân, giảm 50% lượng rác thải khí nhà kính, tăng năng suất 30% nhờ vào sử dụng hệ thống thông minh 4.0 thông qua điều khiển bằng smartphone.
Giảm chi phí, lợi nhuận tăng 20%
Nhiều năm nay, vùng đất sen hồng (Đồng Tháp) được khá nhiều người biết đến là nơi triển khai thí điểm mô hình “canh tác lúa lý tưởng” đầu tiên ở đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình thực hiện tại xã Mỹ Đông, huyện Tháp Mười thông qua hệ thống quản lý nước ngập – khô xen kẽ, áp dụng công nghệ điện toán đám mây, nông dân ở bất cứ đâu cũng có thể bơm nước hoặc rút nước ra khỏi ruộng bằng điện thoại. Đặc biệt nhất là nông dân sử dụng 100% máy vừa sạ lúa vừa bón phân vùi xuống gốc cùng lúc và sử dụng phun thuốc bảo vệ thực vật thông minh bằng máy bay không người lái trong cả vụ lúa… Kết quả thu được, nông dân giảm 50% phân bón, giảm 75% công bón phân, giảm 50% lượng rác thải khí nhà kính, tăng năng suất 30%. Từ đó giúp thu nhập của bà con làm lúa tăng lên ít nhất được 20%.
Mô hình có sự tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ theo chuỗi giá trị từ đầu vào đến đầu ra, giúp nông dân an tâm sản xuất. Ước tính, lợi nhuận trung bình nông dân thu về gần 20 triệu đồng/ha/vụ, cao hơn 4,3 triệu đồng/ha/vụ so với phương pháp canh tác thông thường.
Mô hình canh tác lúa lý tưởng đã ứng dụng được các thông tin và máy móc hiện đại phục vụ cho quá trình quản trị sản xuất cây lúa từ nước, phân bón, từ chỉ dẫn môi trường, từ độ pH để đưa ra những hành động phù hợp với sự sinh trưởng, đảm bảo năng suất tối đa của cây lúa. Từ đó đảm bảo được chuỗi khép kín từ khâu tổ chức sản xuất, khâu chế biến, gắn đến xây dựng thương hiệu, mẫu mã để ra sản phẩm.
Ông Nguyễn Văn Khi, thành viên của Hợp tác xã Mỹ Đông 2 cho hay, sản xuất lúa thông minh là phải giảm lượng giống từ 12 kg xuống còn 6 – 8 kg, đồng thời sử dụng thuốc sinh học, dùi phân một lần cho cả vụ sản xuất, phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái… Do phương pháp sản xuất khá mới nên ban đầu nhiều hộ trong xã cũng không làm theo, nhưng qua quá trình vận động, nhiều hộ nhận làm thử và thành công. Và thành quả nhận được thật không ngờ, sản xuất lúa thông minh năng suất từ 7 – 7,5 tấn lúa tươi/ha, nhưng lúa bán cho công ty với giá cao hơn từ 400 – 500 đồng/ kg so với lúa sản xuất thông thường.
“Hai lúa” kỷ nguyên số
Gắn bó với cây lúa mấy chục năm nay, chưa bao giờ ông Nguyễn Hoàng Sơn, thành viên Hợp tác xã Mỹ Đông 2 vui mừng nói: “Gần 2 năm nay gia đình tôi có 6 ha lúa xin tham gia vào hợp tác xã để canh tác lúa theo mô hình lý tưởng, không ngờ rằng việc làm ruộng lại khỏe và nhàn rất nhiều. Thay vì trước đây làm ruộng cực 10, nay chỉ còn cực 3 – 4 phần. Xe tải hay ghe lớn chạy tới ruộng mua lúa, nông dân không sợ đầu ra, lúc lúa bán xong là nhận “tiền tươi” tại ruộng. Vì vậy nhiều năm nay, tôi và nhiều nông dân khác làm ruộng ai nấy đều thích vì lúa trúng mùa, giảm chi phí cuối vụ, cho lợi nhuận cao hơn so với cách sản xuất lúa bình thường trước đây”.
Ông Ngô Phước Dũng, giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Mỹ Đông 2, cho biết: Hợp tác xã Mỹ Đông 2 là đơn vị tiên phong thực hiện mô hình canh tác lúa lý tưởng kể từ vụ lúa đông xuân 2017 – 2018, hợp tác xã phối hợp với Công ty Rynan Smart Fetilizers (tỉnh Trà Vinh) thực hiện thí điểm mô hình trồng lúa thông minh trên diện tích 7,6 ha. Trong mô hình cánh đồng lúa lý tưởng, nông dân sửdụng phân bón thông minh vàsửdụng loại máy cấy hiện đại cóchức năng cùng lúc thực hiện 3 công đoạn: cấy lúa, bón phân vàphun thuốc diệt cỏ, diệt ốc nên tiết kiệm được nhiều khoản chi phí về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật vànhân công.
Cùng với đó là trang bị hệ thống cảm ứng mực nước thông minh để giúp nông dân theo dõi mực nước cần sử dụng cho lúa. Nông dân bơm nước vào hay rút nước ra sẽ thao tác bằng cách điều khiển qua điện thoại thông minh. Trên cánh đồng lúa, nông dân nuôi vịt để tăng thêm lợi nhuận cũng như tiêu diệt các loài sinh vật gây hại cho lúa.
Ông Ngô Phước Dũng tự hào nói: “Hiện hợp tác xã có gần 200 ha với 108 thành viên được xem là mô hình sản xuất lúa hiện đại nhất khu vực đồng bằng sông Cửu Long với những tính năng vượt trội như: điều khiển sản xuất bằng điện thoại thông minh, cơ giới hóa toàn bộ các khâu làm đất đến thu hoạch, sử dụng Drone phun thuốc bảo vệ thực vật. Cuối vụ có hơn 2/3 diện tích lúa của hợp tác xã đều được bao tiêu toàn bộ sản phẩm với giá cao hơn thị trường bên ngoài, giúp xã viên thu được lợi nhuận mỗi vụ tăng thêm 1,5 – 2 triệu đồng/công”.
Internet giờ đây không còn là chuyện viễn tưởng xa vời nữa. Nhiều mùa vụ lúa qua, nông dân trong Hợp tác xã Mỹ Đông 2 từng bước đưa một số ứng dụng IoT (Internet vạn vật thu thập và chia sẻ dữ liệu điều khiển từ xa) và trạm giám sát sâu rầy thông minh vào sản xuất lúa ngay tại cánh đồng của hợp tác xã.
Đang thao tác trên điện thoại thông minh để điều khiển máy bơm tháo nước của trạm bơm tiết kiệm nước, ông Ngô Phước Dũng, giám đốc Hợp tác xã Mỹ Đông 2 tận tình giải thích cho chúng tôi nghe một số nguyên lý hoạt động của các trạm bơm. Qua đó, giúp chúng tôi có cái nhìn bao quát hơn về những đổi thay mà IoT mang lại cho hợp tác xã thời gian qua.
Ông Dũng chia sẻ: “Hiện tại, trên khắp cánh đồng thông minh hàng trăm hec-ta của hợp tác xã và trên một số tuyến kênh, trạm bơm, hệ thống máng nước bê tông đang được lắp đặt rất nhiều cảm biến. Các cảm biến này đóng vai trò dự báo. Khi mực nước trong ruộng quá đầy hoặc quá khô thì cảm biến trên ruộng sẽ gửi thông tin đến máy chủ và thông qua thông tin dữ liệu đó, người dùng sẽ biết được ruộng lúa cần tưới hay tháo nước.
Các thao tác này đều được thực hiện trên điện thoại thông minh một cách nhanh gọn và chính xác. Nhờ có kết nối Internet vạn vật nên mọi thông tin về đồng ruộng hầu như được cập nhật liên tục trên điện thoại thông minh. Chỉ cần có Internet, dù đi đâu, hợp tác xã chúng tôi vẫn có thể nắm được tình hình trên đồng ruộng. Chỉ cần thông qua điện thoại thông minh, nông dân chúng tôi có thể xử lý được rất nhiều công việc trên đồng ruộng mà trước đây các công đoạn này phải mất rất nhiều thời gian và công lao động mới có thể giải quyết được”.
Ngoài việc ứng dụng IoT vào việc hỗ trợ bơm tưới tự động, hiện Hợp tác xã Mỹ Đông 2 còn áp dụng thử nghiệm mô hình trạm giám sát sâu rầy thông minh. Với việc được lắp đặt một số thiết bị thông minh như cảm biến và hệ thống quan sát thông minh, trạm giám sát sâu rầy sẽ giúp người dùng có thể biết được mật độ sâu rầy trên đồng ruộng nhiều hay ít để có những giải pháp xử lý phù hợp.
Hệ thống này có thể dự báo tương đối chính xác khoảng cách trong vòng 5 km2. Trạm giám sát sâu rầy thông minh sẽ làm thay công việc thăm đồng thủ công của nông dân. Thông qua nguồn dữ liệu mà trạm giám sát sâu rầy thu thập được hàng ngày sẽ được gửi về điện thoại thông minh của người dùng.
Ông Bùi Văn Sơn, trưởng Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Tháp Mười cho biết: “Hợp tác xã Mỹ Đông 2, với việc ứng dụng nhiều giải pháp đồng bộ như sử dụng cơ giới hóa, ứng dụng IoT, Drone trong sản xuất lúa, đầu tư hạ tầng đồng bộ giúp cho việc sản xuất nông nghiệp của hợp tác xã thuận lợi hơn trước đây rất nhiều. Các giải pháp tiên tiến không những giúp nông dân, hợp tác xã tiết kiệm được nhiều chi phí sản xuất so với phương thức sản xuất truyền thống mà còn giúp chất lượng lúa của hợp tác xã ngày một được nâng lên. Minh chứng là từ những ngày đầu thành lập hợp tác xã chỉ có vài hecta lúa được doanh nghiệp liên kết tiêu thụ, đến vụ đông xuân và hè thu 2021, Hợp tác xã Mỹ Đông 2 hầu như gần hết diện tích sản xuất lúa trong hợp tác xã đều được doanh nghiệp đến bao tiêu”.
