Hoa cúc vạn thọ được sử dụng để nhuộm vải, cho ra nhiều màu vàng khác nhau, đồng thời có thể dùng làm thuốc trừ sâu trong vườn rau.
Cúc vạn thọ cũng dùng làm thuốc chữa các bệnh về đường tiêu hóa như khó tiêu, nôn mửa và tiêu chảy bằng cách ăn hoặc uống chúng với trà. Một ghi chép từ thế kỷ 16 có tên De La Cruz-Badiano Aztec Herbal 1552 cho rằng, cúc vạn thọ được sử dụng để chữa nấc cụt, thậm chí chữa trị cho những người bị sét đánh.
Theo trang Mitú, cúc vạn thọ có nguồn gốc từ Mexico, có tên gọi khác là cempasúchil – bắt nguồn từ ngôn ngữ Nahuatl. “cempoa” nghĩa là hai mươi và “xóchitl” có nghĩa là hoa, được kết hợp để chỉ các cánh hoa.
National Geographic kể những năm 1500, các nhà thám hiểm Tây Ban Nha đánh cắp hạt giống cúc vạn thọ và trồng chúng trong tu viện. Sau đó, hạt giống được vận chuyển đến Pháp và Bắc Phi trước khi quay trở lại Bắc Mỹ. Hoa cúc vạn thọ được nhân giống thành nhiều màu sắc hoặc các giống không mùi… Ngày nay, có ít nhất 35 loài hoa vạn thọ ở Mexico, 58 loài ở Mỹ.
Người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha cũng giúp đem giống hoa này đến Ấn Độ cách đây hơn 350 năm.
Cúc vạn thọ dần xuất hiện trong các lễ kỷ niệm quan trọng, chủ yếu là các sự kiện đầy sắc màu, mang ý nghĩa vui tươi, cao quý hoặc tôn vinh.
Ở Ấn Độ, cúc vạn thọ được sử dụng như một lễ vật dâng lên các vị thần trong các nghi lễ (như lễ hội sắc màu – một sự kiện nổi tiếng vào mùa xuân của người theo đạo Hindu).
Hoa cũng được dùng như biểu tượng của sự tôn trọng và ngưỡng mộ đối với các chính trị gia, các cặp vợ chồng và người đã khuất, là “món ăn tinh thần, dấu hiệu của sự tôn trọng và tình yêu”, theo miêu tả của nhà nhân chủng học Jack Goody trong cuốn sách Văn hóa các loài hoa.
Goody viết rằng, loài hoa này “luôn được yêu cầu” ở Ấn Độ, đặc biệt vào dịp lễ hội Diwali, lễ hội lớn nhất đất nước. Cúc vạn thọ cũng có mặt khắp nơi trong lễ hội Ganga Dussehra của đạo Hindu.
Nhà khảo cổ học Jack Harlan đã ngạc nhiên trước sự phong phú của hoa cúc vạn thọ tại lễ hội Dussehra năm 1960 ở thung lũng Kulu phía tây bắc Ấn Độ. “Cúc vạn thọ có ở khắp mọi nơi, là loài hoa linh thiêng ở thung lũng Kulu. Vòng hoa được bán trên đường phố, treo trên lều, treo trên cửa ra vào, đeo quanh cổ”, ông viết.
Trong các đám cưới truyền thống ở một số cộng đồng tại Ấn Độ, gia đình cô dâu sẽ bày một đĩa bạc đựng cơm và các vật phẩm tốt lành khác, có cả những cánh hoa cúc vạn thọ. Hoa còn được miêu tả như một món ăn nhẹ trong phim Monsoon Wedding.
BÌNH MINH
Nguồn: Báo Tuổi Trẻ cuối tuần
