Tiêu chảy gồm có 2 loại: tiêu chảy cấp và tiêu chảy mạn tính. Thức ăn vận hành trong đường ruột quá nhanh, chưa kịp tiêu hóa đã bị bài tiết, từ đó bài tiết nhiều lần hơn, phân lỏng, lượng nước nhiều hơn, đôi lúc chất béo tăng, kèm vật chưa được tiêu hóa hoặc lẫn máu… đó là chứng trạng thường gặp của người bệnh tiêu chảy.
Tiêu chảy cấp tính thường có liên quan đến nhiễm trùng và ngộ độc thức ăn, tiêu chảy mạn tính thường do rối loạn đường ruột gây ra, một ít có liên quan đến bệnh tật khác.
Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng nghiêm trọng và mất cân bằng nước và chất điện giải gây nên các triệu chứng của toàn thân, ảnh hưởng rất lớn đối với cơ thể. Nếu như bữa ăn điều tiết không hợp lý, rất dễ làm cho bệnh trạng kéo dài. Vì vậy, bữa ăn dinh dưỡng hợp lý rất quan trọng đối với người bệnh tiêu chảy.
Thực đơn của người bệnh tiêu chảy
Lõi bắp tán bột:
Thành phần: lõi bắp 1 cái.
Cách làm: lõi bắp sau khi rửa sạch dùng lửa nhỏ nướng khô, sau đó tán thành bột nhuyễn.
Cách dùng: mỗi lần dùng 3 g, uống với nước ấm. Tác dụng: trị tiêu chảy.
Rễ bo bo tiềm (tần) bao tử heo:
Thành phần: rễ bo bo (ý dĩ) 30 – 60 g – bao tử heo (dạ dày heo) 1 cái, muối lượng vừa.
Cách làm: bao tử heo rửa sạch, xắt cọng dài cùng rễ bo bo cho vào nồi thêm nước, dùng lửa lớn tiềm chín, cho đến khi canh đậm, bao tử nhừ thì mới tắt lửa, nêm gia vị.
Tác dụng: chữa tiêu chảy.
Canh Bạch truật – Phục linh:
Thành phần: Bạch truật 30 g – Phục linh (bỏ vỏ) 20 g.
Cách làm: bạch truật và Phục linh dùng nước rửa sạch, xắt sợi, sau đó cùng cho vào hai chén nước, dùng lửa lớn nấu chín, sắc cho đến khi còn một chén thì có thể dùng.
Cách dùng: dùng trước bữa ăn. Tác dụng: chỉ tả.
Chè ô mai:
Thành phần: Ô mai 15 – 20 g, gạo 100 g, đường phèn lượng vừa.
Cách làm: Ô mai rửa sạch, cho vào nồi, thêm vừa nước, nấu chín đến đậm đặc, bỏ bã lấy nước cốt sau đó cho gạo đã vo sạch vào thành chè, khi chè chín thì cho đường phèn cho vừa ăn.
Cách dùng: mỗi ngày 2 lần, dùng lúc ấm. Tác dụng: trị tiêu chảy, giảm đau.
Củ kiệu xào:
Thành phần: Củ kiệu lượng vừa.
Cách làm: Củ kiệu rửa sạch, cho vào chảo xào trên lửa vừa, cho đến khi củ kiệu ngả vàng đậm là được. Cho vào lọ sử dụng sau. Mỗi lần dùng lấy 30 g Củ kiệu, thêm nước nấu chín trên lửa lớn.
Cách dùng: mỗi ngày 1 lần. Tác dụng: chỉ tả.
Bánh bột củ mài – hạt sen:
Thành phần: Củ mài (Hoài sơn) 250 g – hạt sen (bỏ tim) 125 g, Khiếm thực 150 g – đường trắng lượng vừa.
Cách làm: Củ mài, hạt sen, Khiếm thực tán thành bột mịn, sau khi trộn lẫn ba thứ, cho vào lọ để sử dụng. Mỗi lần dùng lấy 2 – 3 muỗng canh bột hỗn hợp trên, thêm đường trắng lượng vừa trộn đều, chưng cách thủy lửa lớn cho chín, có thể dùng như món điểm tâm.
Cách dùng: mỗi ngày dùng 1 – 2 lần.
Tác dụng: cầm tiêu chảy.
Cháo trái vải khô:
Thành phần: trái vải khô 5 trái, gạo lượng vừa.
Cách làm: trái vải khô thêm nước nấu chung với gạo. Đầu tiên dùng lửa lớn đến sôi, sau đó hạ lửa nhỏ nấu chín dần, cho đến khi chín hẳn.
Cách dùng: dùng mọi lúc.
Tác dụng: cầm tiêu chảy.
Củ tỏi ngâm giấm:
Thành phần: Tỏi vài củ – giấm lượng vừa.
Cách làm: Tỏi lột vỏ, sau đó ngâm trong giấm, mỗi lần dùng 6 tép tỏi.
Cách dùng: ngày dùng 1 liều.
Tác dụng: chỉ tả.
Chè củ mài:
Thành phần: Củ mài sống 30 g – Tam thất 5 g – Nha đảm tử 2 trái.
Cách làm: Củ mài sống tán thành bột mịn. Tam thất cũng tán thành bột. Nha đảm tử gọt vỏ sử dụng sau. Đặt nồi nước khoảng 500 ml, cho bột củ mài hòa vào trong nồi, dùng lửa vừa nấu chín, luôn tay khuấy đều, nấu sôi 2 – 3 lần thì được.
Cách dùng: mỗi ngày 1 mẻ chè củ mài với bột Tam thất và Nha đảm tử.
Tác dụng: bổ tỳ ích khí, chỉ huyết chỉ tả.
Trà giấm:
Thành phần: trà (chè) lượng vừa – giấm 20 ml.
Cách làm: thoạt tiên trà cho vào nước đã sôi cho nở, sau đó bỏ bã lấy nước, lại pha nước trà với giấm rồi dùng.
Cách dùng: mỗi ngày 1 liều, chia làm 2 lần dùng.
Tác dụng: cầm tiêu chảy.
LY. TRẦN NAM HOÀN
