Tết là dịp định nghĩa lại hai chữ “gia đình”, là chốn đi về – là nơi con cái dù ở xa đến đâu cũng có thể nghĩ rằng: “À, ở nơi đó, mình còn một mái nhà”. Tôi từng nghe ai đó nói rằng: “Còn bố, còn mẹ, con còn tuổi thơ” – câu nói ấy thật đúng khi nghĩ về ngày tết. Tết có bố, có mẹ là cái tết trọn vẹn nhất.
Kể cả khi đã lớn, đã có gia đình riêng, tết vẫn còn cảm giác là tết của gia đình khi mình còn bé bỏng. Khi bố mẹ không còn thì tết có thể cũng vẫn vui vầy với anh chị em, họ hàng, con cháu nhưng đó đã là một cái tết khác rồi.
Tết vì thế là dịp định nghĩa lại hai chữ “gia đình” trong mỗi con người, là khi ta nhận ra dù không ai hoàn hảo và ta không tự chọn lựa được nơi mình sinh ra, nhưng gia đình vẫn là gia đình – nơi yêu thương xuất phát từ máu mủ, tình thân và sự cảm thông vô điều kiện.
Tết là cơ hội để khám phá và yêu thêm những giá trị truyền thống. Dù có không thích tết đến thế nào, tôi tin không ai chê được những món ăn ngon ngày tết: bánh chưng, củ kiệu, canh bóng, canh măng, nem rán/chả giò, bánh mứt kẹo… Mâm cơm cúng ngày tết thể hiện bao nhiêu tinh hoa ẩm thực truyền thống Việt Nam. Nhưng cái tôi thích nhất là mùi nhang trầm đốt ngày tết. Có thể trong ngày rằm/mùng một, nhà nào cũng thắp nhang nhưng mùi nhang ngày tết có một cái gì đó khác hẳn bình thường.
Đối với tôi, đó là sự cộng hưởng của không khí trang nghiêm, thành tâm, kính cẩn. Là những đêm 30 leo lên tầng thượng căn nhà cũ của bố mẹ để hít hà mùi trầm hương quyện trên bàn thờ gỗ, nhìn ánh nến đỏ rực rỡ phản chiếu lên cái mâm đồng đỡ biết bao nhiêu món bày biện cúng tất niên, nghe tiếng ba nhẩm cầu khấn cho một năm mới gia chung bình an, phát đạt, an khang thịnh vượng.
Rồi 30 tết lên chùa cầu may với mẹ dưới cái tiết trời se se lạnh. Những cái tết mang cành lộc, cây mía về nhà xông đất. Những cái tết đợi hết hương thụ lộc để sắp hộp mứt kẹo đón khách… Lại cả những cái tết xa nhà cố mua một cái bánh chưng bé tí xíu, đắt vô cùng ở chợ Châu Á, mở ra bên trong toàn lá chuối với nylon. Ấy thế mà trong lòng cũng thấy vui vui vì dù giản đơn vậy thôi, mình vẫn có tết.
Tết là cơ hội để mọi người trao cho nhau những thông điệp tích cực. Vốn là một đứa trẻ nhút nhát, nhạy cảm, khi còn nhỏ, tôi rất ngại nói những lời chúc tết. Tôi từng thấy những lời chúc “sức khỏe, an khang, thịnh vượng…” cứ công thức như thế nào và việc nói chúng liên tục trong những ngày tết có cảm giác gì đó rất xã giao.
Nhưng càng lớn lên, nhất là khi có gia đình riêng và khi ba mẹ, ông bà ngày một lớn tuổi hơn, tôi trân trọng hơn những lời chúc ngày tết vì chúng hướng đến điều tích cực cho người tôi yêu thương. Tôi cũng dần học cách chúc người ta đúng những gì mình mong cho họ từ cái tâm của mình, thay vì chỉ mồm mép công thức, xã giao bình thường. Nhờ đó, tôi cảm thấy vui hơn, tự nhiên hơn khi chúc tụng dịp tết.
Có mấy khi trong năm mà mọi người tươi cười, trao cho nhau những lời hay ý đẹp nhiều như dịp tết? Bởi vậy, tết cũng là cơ hội để rèn luyện tư duy tích cực và mở lòng đón nhận những thông điệp tích cực từ người khác.
Tết là cột mốc để kết lại cái cũ và mở ra cái mới. Một trong những tục lệ có vẻ hơi buồn cười nhưng là một trong những điều tôi thích nhất ở ngày cuối năm, đó là: “tắm tất niên”. Sau những ngày cận tết lu bu, nhất là chiều cuối năm lau dọn nhà cửa, chuẩn bị cỗ bàn đón tết thì buổi, “tắm tất niên” là dịp để mọi người trút đi những bụi bẩn, mệt mỏi, phiền ưu của năm cũ để xuất hiện sạch sẽ, tinh tươm, tươi tỉnh đón năm mới.
Có rất nhiều tục lệ nho nhỏ khác trước đêm 30 cũng có cùng mục đích này bởi với người Việt, tết là một dấu mốc rất lớn trong năm, cũng như trong tâm tưởng của mỗi người để kết lại cái cũ và mở ra cái mới. Tết vì thế cũng đem lại cho mọi người niềm hy vọng mới, tinh thần lạc quan, sự tin tưởng vào thay đổi tích cực. Ai trong chúng ta cũng cần cơ hội để làm chậm lại guồng quay cuộc sống xuống một nhịp nhẹ nhàng như thế.
Sống lâu ở nước ngoài mới biết tết có ý nghĩa dân tộc thiêng liêng như thế nào. Tết là một ngày lễ rất đặc biệt, rất riêng của người Việt, là niềm tự hào của mọi người con xa xứ. Tôi xúc động mỗi khi được nói: “Happy tết!” (chứ không phải “Happy Chinese New Year” hay “Happy Lunar New Year”). Không người Việt nào là không biết đến tết. Và có lẽ, những ai không biết đến tết cũng không thể cho mình là người Việt. Chỉ lý do này thôi cũng đã đủ để tôi muốn duy trì tổ chức tết trong gia đình cho chồng và con mình những năm sau này.
