Nón lá, biểu tượng thời trang truyền thống, là hình ảnh độc đáo của người phụ nữ Việt Nam. Du khách quốc tế không ngừng khen ngợi sự thanh lịch của chiếc nón lá, tượng trưng cho vẻ đẹp tao nhã của phụ nữ Việt.
Nón lá đã góp phần làm nên văn hóa tinh thần lâu dài của Việt Nam, từ ca dao, dân ca đến thơ ca. Trong bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm, chiếc nón lá xuất hiện tự nhiên và gần gũi:
‘Sao anh không quay về thăm quê hương
Ngắm em đeo nón lá lần đầu tiên
Bàn tay tạo nên lá, tay kỳ công xây dựng nón
Mười sáu chiếc vành, mười sáu vòng trăng lên cao’
Điều này chỉ ra rằng nón lá là biểu tượng của sự dịu dàng, giản dị và thân thiện của phụ nữ Việt qua các thế hệ.
Nón lá xuất hiện từ thời xa xưa, khoảng 2.500 – 3.000 năm trước Công nguyên. Lịch sử lâu dài và sự tồn tại đến ngày nay chứng tỏ tính bền vững của sản phẩm này. Nón lá không chỉ xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày của người Việt mà còn là đề tài thường xuyên trong các tác phẩm kể chuyện của bà, mẹ và là nguồn cảm hứng cho các cuộc thi gìn giữ nét đẹp văn hóa.
Khi nhắc đến nón lá, người ta thường nghĩ ngay đến Huế, nơi trữ tình và nên thơ với áo dài truyền thống và nụ cười duyên dáng của cô gái Huế. Huế cũng nổi tiếng là địa điểm sản xuất nón lá với nhiều thương hiệu nổi tiếng. Các làng nghề nón lá ở Huế thu hút nhiều du khách và là điểm đến lựa chọn để mua quà.
Để tạo ra chiếc nón lá đẹp, người làm cần phải tinh tế và tỉ mỉ từ việc chọn lựa nguyên liệu, phơi lá, đến cách khâu từng đường kim mũi chỉ. Việc làm nón lá được coi là một công việc đòi hỏi tấm lòng.
Nón lá có thể được làm từ lá dừa hoặc lá cọ. Lá dừa thường được sử dụng ở miền Nam, nơi có nhiều cây dừa. Tuy nhiên, sản phẩm từ lá dừa không đẹp và tinh tế bằng lá cọ. Lá cọ có độ mềm mại và chắc chắn hơn, làm nổi bật sản phẩm. Quá trình phơi lá mềm mại, phẳng thường mất từ 2 – 4 tiếng.
Quá trình làm vành nón là bước quan trọng để tạo ra khung chắc chắn cho sản phẩm. Người làm cần phải lựa chọn nan tre mềm mại và dẻo dai. Khi chuốt tre, cần phải thực hiện tỉ mỉ để có thể uốn cong mà không gãy. Sau đó, người làm sẽ uốn theo các đường kính từ nhỏ đến lớn để tạo ra khung cho nón lá, tạo hình chóp phù hợp.
Khi đã tạo khung và chuẩn bị lá, đến giai đoạn chằm nón. Giai đoạn này giữ cho khung và lá nón bám chặt vào nhau. Thông thường, người làm sẽ sử dụng sợi ni lông mảnh, có độ dai và màu trắng trong suốt. Khi nón lá đã được chằm xong, người làm sẽ bắt đầu quết dầu để làm bóng và phơi khô để dầu thấm sâu vào nón, tạo độ bền khi sử dụng dưới nắng mưa.
Khắp đất nước, chúng ta thấy sự hiện diện của chiếc nón lá. Nó là người bạn đồng hành của phụ nữ trong nắng và mưa. Nón lá không chỉ có công dụng che nắng, che mưa mà còn xuất hiện trong nghệ thuật và được đưa đi các quốc gia khác nhau trên thế giới.
Vẻ đẹp văn hóa của nón lá cần được bảo tồn và duy trì. Nhắc đến nón lá, chúng ta liên tưởng ngay đến áo dài Việt Nam, tạo nên đặc trưng riêng của phụ nữ Việt từ xa xưa. Để nón lá luôn bền bỉ, người sử dụng cần phải chăm sóc, thường xuyên bôi dầu để tránh tình trạng hỏng hóc, sờn nát.
Chiếc nón lá Việt Nam không chỉ là sản phẩm của người Việt mà còn là điểm nhấn thêm vẻ đẹp của phụ nữ, là sự khẳng định cho sự tồn tại lâu dài của nét văn hóa này.
[Chưa rõ ai là tác giả của bài thơ này]
