ThS.BS. Lê Thị Ngọc Vân – trưởng khoa dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân 115 hướng dẫn cách chọn thực phẩm cho người bệnh giúp tận hưởng cái tết cổ truyền vui vẻ mà vẫn khỏe.
Nguyên tắc dinh dưỡng cho bệnh nhân suy thận
– Thực hiện chế độ ăn giảm đạm: nhu cầu đạm của người bình thường: 1 g/kg/ngày. Tùy theo mức độ suy thận: 0,5 – 0,8 g/kg/ngày. Khi thận suy, chất urê (sinh ra trong quá trình chuyển hóa chất đạm) bị ứ đọng lại và gây độc cho cơ thể. Vì vậy chỉ cần một lượng chất đạm bằng phân nửa nhu cầu bình thường là đủ. Tuy nhiên khi suy thận nặng, người bệnh thường biếng ăn, ăn không ngon và hay bị buồn nôn, nhất là khi ăn thịt cá. Vì vậy cần uống thêm 1 – 2 ly sữa/ngày để đảm bảo đủ nhu cầu chất đạm. Đối với người có cân nặng 50 – 55 kg, cần cung cấp chất đạm khoảng: 50 g thịt, cá mỗi ngày là đủ, 1 – 2 ly sữa dinh dưỡng, 1 chén lưng cơm/ mỗi bữa.
– Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn: lượng muối sử dụng từ 2 – 4 g/ngày tùy theo mức độ suy thận và mức độ phù. Không ăn các món ăn chế biến sẵn có nhiều muối (jăm bông, xúc xích, chả lụa, thịt hộp, dưa muối chua…). Các món ăn nêm nếm ít muối, bột nêm (nấu lạt hơn bình thường). Nếu tiểu ít và có phù nhiều thì nấu lạt hoàn toàn. Không dùng thêm nước chấm mặn.
– Hạn chế chất kali: kali là một loại muối khoáng có trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt có nhiều trong rau và trái cây (nhất là các loại rau lá và trái cây khô). Khi kali tăng cao hoặc hạ thấp đều nguy hiểm, có thể gây loạn nhịp tim, ngừng tim. Vì vậy khi suy thận, đặc biệt là có phù và tiểu ít thì cần hạn chế ăn các thực phẩm chứa nhiều kali. Nhu cầu kali: 2 – 4 g/ngày tùy theo mức độ suy thận.
– Nhu cầu nước: nếu suy thận nhẹ, lượng nước tiểu bình thường, không phù thì uống nước theo nhu cầu khát. Nếu có phù, tiểu ít thì nhu cầu nước là: lượng nước tiểu + 500 ml. Ví dụ, người bệnh có nước tiểu 500 ml/ngày, tổng nhu cầu nước = 500 ml + 500 ml = 1.000 ml (bao gồm cả nước canh, nước xúp, sữa, nước lọc). Riêng 1 chén canh, xúp tương đương 150 ml; 1 ly sữa tương đương 150 ml.
Những thực phẩm bệnh nhân suy thận cần tránh trong ngày tết
Hạn chế tối đa các món ăn chế biến sẵn có nhiều muối, bột ngọt như: giò lụa, giò thủ, lạp xưởng, khô bò, khô mực, tôm khô, dưa muối, dưa món, củ cải ngâm nước mắm, kim chi… Ăn vừa phải các loại thịt cá đề phòng tăng urê máu. Giảm các loại bánh mứt ngọt nếu có kèm bệnh tiểu đường. Hạn chế thức uống có cồn (rượu, bia). Có thể uống ít rượu vang đỏ vào bữa ăn (dưới 60 ml/ngày). Không uống quá 1 lon bia/ngày. Uống hạn chế các thức uống có gas (coca, pepsi…).
Những thực phẩm có lợi
Bánh chưng, bánh tét có thể ăn 1/2 cái nhỏ dùng cho bữa ăn sáng hoặc thay thế 1 chén cơm vào bữa ăn trưa hoặc chiều. Các loại bánh mứt vẫn dùng được. Thịt kho rệu với nước dừa tươi, không mặn nên ăn được. Khổ qua nhồi thịt (nên nhồi miến, mộc nhĩ, nhiều hơn thịt…). Nên có các loại rau tươi (súp lơ, bắp cải, su hào, su su, củ cải đỏ, rau cần, khổ qua…). Ăn trái cây tươi (dưa hấu, cam, quýt, nho, bưởi, thanh long…). Uống 1 – 2 ly sữa mỗi ngày (sữa KidneySure 1, Enaz Prol, Neprol…).
Người bị suy thận cũng có không ít món được ăn và thực hiện ăn uống khoa học sẽ là cách tốt nhất đảm bảo cho chúng ta chơi tết vui vẻ và có một sức khỏe dồi dào trong năm mới.
